Orde van Vrijmetselaren

De Orde van Vrijmetselaren vindt haar oorsprong in Engeland waar in 1717 voor het eerst sprake was een overkoepelende organisatie van loges.

De Nederlandse Grootloge, koepel van samenwerkende vrijmetselaarsloges, verzelfstandigde zich van de Engelse Grootloge in 1756 en bestaat derhalve meer dan 250 jaar. Zij is daarmee één van de oudste verenigingen in ons land.

Deze organisatie draagt de naam ‘Orde van Vrijmetselaren in het Koninkrijk der Nederlanden’, en is een vereniging naar Nederlands recht, ingeschreven bij de kamer van Koophandel onder nr.K.v.K. 40407409

Grootoosten

Het Grootoosten is de, tenminste eens per jaar te houden, vergadering van vertegenwoordigers van alle loges van de Orde in Nederland. Daar wordt het hoofdbestuur van de orde gekozen en worden allerlei huishoudelijke zaken van de Orde geregeld.

Als er ‘groot’ voor een functienaam staat betekent dat: bedoelde functie betreft het hoofdbestuur. Elke loge heeft bijvoorbeeld een voorzittend meester, een thesaurier en een secretaris: in het hoofdbestuur van de orde zitten dus een grootmeester, een grootthesaurier en een grootsecretaris.

Aan de naam van de ‘Orde van Vrijmetselaren’ is indertijd toegevoegd ‘onder het Grootoosten der Nederlanden’. Hieruit blijkt welke waarde er aan die vergadering van afgevaardigden van de loges gehecht wordt.

Hoofdbestuur

Het Grootoosten stelt door middel van democratische verkiezingen een hoofdbestuur samen. Dit hoofdbestuur bestaat uit een in functie gekozen Grootmeester, Grootsecretaris en Grootthesaurier met daarnaast tien bestuursleden die gekozen worden uit een regionale voordracht.

Beloningsbeleid

De Orde kent geen betaalde bestuurders. De Orde is een vrijwilligersorganisatie met ondersteuning van enkele administratieve medewerkers op centraal niveau.

Provinciale Grootloges

Van oudsher kent de Nederlandse grootloge een aantal provinciale gGrootloges. Deze waren veelal gevestigd in landen waarmee Nederland historische banden heeft onderhouden. Momenteel zijn er nog drie provinciale Grootloges actief, en wel in Suriname, het Caribisch gebied en Zimbabwe.

Kort na de oprichting van de Nederlandse Grootloge in 1756 bevonden zich in het toenmalige Oost- en West Indië al diverse vrijmetselaren. Om de vorming van loges te bevorderen werd door de Nederlandse Grootmeester een hem bekende broeder benoemd tot provinciaal Grootmeester met het recht loges in zijn werkgebied te stichten. Deze vrijmetselaarsloges vervulden binnen de koloniale samenleving maatschappelijk een niet te onderschatten rol; zij leverden een actieve bijdrage aan de samenleving, waarbij zij zich lieten leiden door het maçonnieke gedachtegoed.

In Oost-Indië, nu Indonesië, werd in 1764 de eerste loge gesticht onder de naam La Choisie.

In West-Indië, dat destijds alle Nederlandse vestigingen aan de kust van Zuid-Amerika omvatte, werd in 1754 de eerste Nederlandse loge gesticht op St Eustatius, onder de naam La Parfait Union, in 1757 gevolgd door De Vriendschap op Curacao.