De oorsprong van de hedendaagse Vrijmetselarij ligt in het Engeland van de vroege 18de eeuw.
In Nederland werd de eerste Loge in 1734 gesticht te Den Haag.
De Vrijmetselarij oefende in de 18 de en 19 de eeuw een grote aantrekkingskracht uit. Zeker in die begintijd waren het voorwaar niet de minsten uit de samenleving die zich aangetrokken voelden tot het gedachtegoed der Vrijmetselarij.
Vorsten, edelen, kunstenaars, kooplieden en legerofficieren lieten zich inwijden. Het geheime karakter en de geheimzinnige sfeer riepen echter ook weerstand op, zowel bij de kerk als bij de overheid. Die hadden het niet zo op een besloten club volwassen mannen van goede naam waar ze niet direct vat op hadden. Voor ‘machthebbers’ is dat door alle tijden en culturen heen immer een probleem geweest en zal het dat ook altijd blijven….
In een democratie is dat gelukkig geen probleem, hier onderwerpt de Vrijmetselaar zich dan ook geheel vrijwillig aan het op democratische wijze tot stand gekomen Gezag. Hij eerbiedigt de wetten en zal zich als een loyaal lid van de samenleving gedragen. Immers:
De Vrijmetselarij is een eigentijdse geestelijke bewustwording, geworteld in eeuwenlange traditie maar met een oog voor de realiteit van vandaag.
De Vrijmetselaar wordt op bijzondere wijze opgenomen in de kring: de Loge.
Dat gebeurt op ceremoniële bijeenkomsten, de zgn. Open Loges.
Die ceremoniële bijeenkomsten zijn rijk aan symboliek en tradities, die hun betekenis bewijzen in het hier en nu. De symboliek is voor een belangrijk deel ontleend aan de laatmiddeleeuwse bouwgilden.
De Vrijmetselaar erkent dat er meer is tussen hemel en aarde dan waar wij als mens weet van hebben. Wat in de Angelsaksische Vrijmetselarij de ‘Great Architect’ wordt genoemd, duiden we binnen de Nederlandse Vrijmetselarij als de ‘Opperbouwmeester des Heelals’. Ook dit is te zien als een symbool waarin het iedere Vrijmetselaar vrij staat om er zelf een nadere betekenis aan toe te kennen. Het is uit respect voor de Opperbouwmeester dat Vrijmetselaren zich tijdens een Open Loge kleden in een donker kostuum met een witte strik op een wit overhemd. Het aantal Open Loges kan variëren, bij De Witte Roos zijn dat er gemiddeld zo’n zes tot acht per werkjaar. Het werkjaar loopt van de derde week van september t/m de derde week van juni.
De overige bijeenkomsten worden minder formeel gehouden, dit zijn de comparitie-avonden. Tussen vrijmetselaren vindt een voortdurende gedachtewisseling plaats. Niet om het eigen gelijk te bewijzen, maar om samen het ware of betere te ontdekken.
Met een broeder Vrijmetselaar wordt in principe niet gediscussieerd in de zin dat men de ander wil overtuigen van het eigen gelijk. A-priori is de mening van een broeder van minstens zoveel waarde als die van jezelf; men kan elkaars meningen uiteraard wel naast elkaar leggen en met elkaar vergelijken. We noemen dit compareren, vandaar de zgn. ‘Comparitie-avonden’.