HET LOGEGEBOUW TE HILVERSUM

Toen de eerste loge in Hilversum, loge De Gooische    Broederschap, in 1896 werd geïnstalleerd had de loge nog niet direct beschikking over een eigen gebouw. Men kwam bijeen in hotel Wilhelmina. Wel werd gezocht naar een geschikte ruimte.

Net als vandaag de dag was er in Hilversum onvoldoende ruimte voor verenigingsactiviteiten. Daarom was er een N.V. Maatschappij tot exploitatie   van het Gebouw "De Vereeniging" opgericht. Deze onderneming verstrekte aan de   architecten Salm (vader en zoon) de opdracht een verenigingsgebouw te ontwerpen. De doelstelling van deze Maatschappij was het exploiteren van een gebouw waarin ruimten ter beschikking konden worden gesteld aan vrijzinnige verenigingen, die elders geen vergaderruimte konden vinden. De aandelen waren in handen van protestanten, waaronder enkele vrijmetselaren.

De loge huurde na de oplevering in 1905 voor f.400,- per jaar een lokaal om daar eens in de 14 dagen te vergaderen en enige malen per jaar de grote zaal om als tempelruimte te dienen. De genoemde protestanten waren lid van de Nederlandse Protestantenbond, die de eerste jaren het gebouw voor hun kerkdiensten gebruikten.

De architecten Salm hebben een prachtig gebouw neergezet. Opvallend is de voorgevel, die op de gemeentelijke monumentenlijst is geplaatst. Prachtig zijn ook de Jugendstil glas-in-lood ramen. De hoogte van de grote zaal is 11 meter en er is een balkon in aangebracht.Het gebouw is oorspronkelijk ontworpen om er ook kleine toneel- of muziekuitvoeringen te geven. Inmiddels is het toneel door een tussenwand gescheiden van de grote zaal en de schuin oplopende vloer is recht gelegd.

Omdat de zaal een prachtige akoestiek blijkt te hebben is de zaal in de muziekwereld erg in trek. Oorspronkelijk oefende er het "Hilversumsch Symphonie Orkest" en na de oorlog werd het gedurende een lange reeks van jaren het onderkomen van het Groot Omroepkoor. Heden ten dage wordt de zaal af en toe gehuurd ten behoeve van examens van het Conservatorium.

Al na enige jaren bleek de exploitatie in de beoogde vorm niet rendabel te zijn. De voorzittend meester broeder Westerling voorzag dat daardoor voor de loge wel eens moeilijkheden zouden kunnen ontstaan. In 1912 werd daarom de stichting "Gooiland" in het leven geroepen, die zich ten doel stelde de aandelen van de NV De Vereeniging in   handen te krijgen. Na jaren slaagde de stichting erin alle aandelen in handen te krijgen waarmee het gebouw voor de loge was veilig gesteld. Het stichtingskapitaal was door de broeders der loge bijeengebracht. Maar hiermee was natuurlijk de financiële basis nog niet veilig gesteld. Ook een noodzakelijke verbouwing vergde nog meer middelen. De directeur van de NV (de latere wethouder B.H. Bakker) moest dikwijls uit eigen middelen de schulden betalen.

In 1936 werd een saneringscommissie gevormd. Een onderzoek werd ingesteld en men besloot de N.V. De Vereeniging te liquideren.

Tijdens de Duitse bezetting werd de Orde verboden en werden de bezittingen van de Orde
en de loges verbeurd verklaard. Ook het logegebouw in Hilversum werd publiek geveild. De gemeente Hilversum werd de koper van het gebouw. Het werd vol houten schotten getimmerd en ingericht als distributiekantoor.

Na de bevrijding spreekt men van rechtsherstel, dat ook van kracht was voor De Gooische Broederschap. De loge krijgt het gebouw terug van de gemeente, vrij van hypotheek, maar het gebouw moest danig worden gerestaureerd. Ook het meubilair was weg en de kas van de loge ontbrak.

In 1931 heeft de eerste verbouwing plaatsgevonden. Toen is er een nieuwe toegang gemaakt aan de zijkant van het gebouw. Deze toegang had nog niet de vorm van tegenwoordig, maar was smaller en de toegangsdeur kwam aan de zijkant.

Toen in 1950 de Nederlandse Radio Unie het gebouw huurde, werd de toiletruimte verbeterd. In 1975 heeft een belangrijke verbouwing plaatsgevonden. Toen werd de toegang gerealiseerd zoals die heden ten dage bestaat met garderobe en toiletgroepen.   Ook de kleine zaal ('Voorhof') werd gerenoveerd. In latere jaren zijn de ramen beschermd met voorzetramen.

Geconcludeerd kan worden, dat de schepping van vader en zoon Salm tot op de dag van vandaag in nagenoeg originele staat behouden is gebleven en nog immer indruk op bezoekers maakt. Het gebouw draagt bij aan het erfgoed van Hilversum en met name aan de bekendheid van Hilversum als stad met vele jonge monumenten, waarvan het raadhuis op steenworp afstand wel het bekendste is