Vensters en vergezichten

Voor als je dieper wil: hier van onze logebroeders enkele reflecties op leven en lot.

- Wat is waarheid? Sinds er wereldleiders zijn die de waarheid naar hun hand zetten, is dat niet direct meer duidelijk. Daarom werken we in de traditie van de oude wijsgeer Socrates die zei: ‘We hebben de waarheid gezocht, maar niet gevonden. Morgen gaan we verder.’ Dat is fraai gezegd, maar dan weet je nog niks. Een ethische definitie van het begrip is verwant aan dat wat waarde bezit om een goede samenleving mee op te bouwen. Bij ons is een geliefd synoniem voor waarheid het begrip licht.

- Ik beleef onze spiritualiteit als een vorm van toerusting gericht op verbinding. Het is meer belonging dan believing. Één van mijn levensmotto’s is de laatste zin die Victor Hugo opschreef in Choses Vues, zijn dagboeken: aimer, c’est agir: liefde is handelen.

- De grafiek met de relatie tussen leeftijd en geluk heeft een u-vorm: in je jonge jaren ben je gelukkig, rond je 40ste ben je minder gelukkig en rond je 70ste ben je gelukkiger dan in je jonge jaren.

- Weet wie je bent, de rest doet er niet toe. Dat weten blijft een moeilijk dingetje, omdat de natuur de neiging heeft zichzelf te verbergen, zo ook onze eigen natuur. Vandaar dat de  aloude tempelspreuk Ken Uzelf bij ons een leerstuk is.

- Wij benadrukken het belang van het individu om een zeker geestelijk leven op peil te houden, maar wijzen het subject als maatstaf voor alle dingen af. Broederschap zien we namelijk als alternatief voor het op zichzelf gerichte individualisme. In de woorden van Iris Murdoch: ‘Het dikke, onverbiddelijke ik is de vijand van de moraal.’

- We kunnen niet ontkennen dat de moderniteit een zekere mate van malaise kent en dat die ons verontrust. Onze positie is er niet naar om daar verandering in aan te brengen, maar onze instelling kan dat zeker wel: wij beschouwen wereld en leven als een te voltooien bouwwerk. Dat geeft kracht van handelen. Moeilijke tijden tonen wie we zijn.

- Wat is meesterschap? Onze notie van het meesterschap is een concept van volwassenheid. Het is een intentie om te willen werken, zoals een landschap werkt: alles is en wordt ongezien en in stilte met elkaar verbonden, werkt op elkaar in, zoekt evenwicht en is gelaten onder de wisselingen der seizoenen. Het landschap is productief, ondanks zichzelf. De natuur kent zo het duurzame trucje om van afval voedsel te maken. Ter illustratie een passage uit één van onze ritualen: ‘De meester onderricht de leerling, opdat er geen materiaal verloren ga.’ Een meester werkt dus duurzaam.

- Verdraagzaamheid is geen keuze, tolerantie is dat wel. Tolerantie is het oordelen over een situatie met daarop volgend het besluit om zus of zo te handelen. Bijvoorbeeld: we nemen migranten op, jazeker, maar we eisen wel dat ze zich tot burgers van dit land ontwikkelen. Dat is geen verwaarlozende verdraagzaamheid. Dat is tolerantie die geworteld is in een oordeel.

- Is het trouwens zo, dat mannen eerder zwaarmoedig worden dan vrouwen? Dit wellicht vanuit een evolutionaire noodzaak om gevaren op te zoeken en uit te schakelen ten einde voor het gezin een veilige plek te creëren.

- Alle systemen functioneren volgens dezelfde regels: de mate waarin je jezelf kent, bepaalt daarom de mate waarin je het supersysteem begrijpt. Door het grootste te kennen, leer je het kleinste en dus ook jezelf kennen. Omgekeerd leidt zelfkennis tot inzicht in het hogere.

Vvrijmetselaars podcast: https://www.buzzsprout.com/1788237/12234657